Altında 6 bin 500 tonluk potansiyel var

Türkiye’nin potansiyelini henüz tam anlamıyla kullanamadığı alanlardan biri olan altın madenlerinde, üretim düşüş trendine girdi. 2020’de 42 ton olan üretim 2021’de 39.5 tona, 2022’de ise 32 tona gerildi. Geçen yılki düşüşte Erzincan ve Kayseri’deki iki madende üretimin durmasının etkisi büyük oldu. 

Katma değerli ihracatın en önemli araçlarından biri olabilecek potansiyele sahip olan altın üretimi, EKONOMİ gazetesinde İSGOLD Altın Rafinerisi işbirliğiyle hazırlanan Altın Sohbetler Programı’nda masaya yatırıldı. Programa konuk olan Tümad Madencilik Genel Müdürü Hasan Yücel, Türkiye’nin toplam altın üretiminin yüzde 52’sini yabancı sermayeli şirketlerin yaptığını, Tümad olarak geçen sene 7.5 ton altın ürettiklerini söyledi. Yücel, “Tümad 2017’de ilk işletmesini Çanakkale’de, ikinci işletmesini de İvrindi’de 2019’da devreye aldı. Tamamı yüzde 100 yerli bir şirket. Nurol Grubu’nun bir şirketi. 20 yıllık hikâyeye baktığınızda bu kadar kısa bir sürede bu kalitede pozisyon almamız hem kendi adımıza hem de ülkemiz adına gurur verici” dedi.

2020’de toplam altın üretiminde 42 tonla Cumhuriyet tarihinin rekorunun kırıldığını ancak geçen yıl düşüş yaşandığını açıklayan Yücel, “2023’te yeni devreye girecek olan madenler olabilir. Birkaç sene içerisinde üretimin 50 tona çıkacağını düşünüyoruz. Üretime geçmeye hazır olan ancak izin problemi olan birçok proje var. Türkiye, ortalama olarak son 10 yıldır, yılda 140-160 ton altın ithal ediyor. Aslında 100 tonları 5-6 senede üretimle kapatabiliriz. Bu işin üzerine ülke olarak eğilmemiz gerekiyor. Sektör, çok daha iyi desteklenirse, bu işin üzerine titizlikle gidilirse, Türkiye’nin altın potansiyelinin çok yüksek olduğunu düşünüyorum” dedi.

Hasan Yücel, altın madenlerinde Türkiye’de 6 bin 500 tonluk bir potansiyel olduğunu, çıkarılan 40 tonun ise oldukça düşük bir rakam olarak kaldığını söyledi. Peki, Türkiye’de bu kadar altın potansiyeli varken elimizi kolumuzu bağlayan ne? Altındaki üretim, oldukça meşakkatli bir süreç gerektiriyor. Yücel, konuyla ilgili şunları söylüyor: “Altın üretimi için bugün aramaya sıfırdan başlasak, üretime geçmek için 15 yıl gerekiyor. 15 yıl sürekli para harcayacaksınız, 15 yılda bunun geri dönüşü başlayacak. Böyle katma değeri yüksek üretimde hem çok ciddi bir sermaye, hem de yüksek bir bilgi ve uzun bir süreç lazım. Bu sürecin de iyi yönetilmesi gerekiyor. Finansman da çok önemli. Finansmanı etkileyen birçok parametre var. İzin süreçleri, hukuki süreçler… Bunlarla ilgili öngörülebilir bir plan koymadığınız zaman finansmana erişim tıkanıyor. Örneğin lisanslar 10 yıl veriliyor, ama sizin 20 yıllık potansiyeliniz var. Vergiler, mülkiyet bedelleri çok sık değişiyor.”

Üretim maliyeti artıyor

Üretim maliyetleri ile altın fiyatlarının çok ciddi olarak izledikleri bir konu olduğunu söyleyen Hasan Yücel, “Türkiye’nin eskiden altında bir avantajı vardı. Türkiye’de altın üretim maliyetleri düşüktü. Ons başına maliyetler dünyada 1.000 dolarken Türkiye’de 600 dolardı. Ama şu anda dünyada üretim maliyetleri 1.200 dolara dayandı. Türkiye’de 2021’den 2022’nin sonuna kadar ana kaynağı enerji fiyatları olmak üzere altın üretim maliyetleri yüzde 37 artmış durumda. Bunun iki nedeni var. Doların halen yükselmemiş olmasının etkisi ve enerji maliyetlerinin 200 dolara yaklaşması. Altının ons başı üretim maliyeti Türkiye’de 1.000 dolara yaklaşmış durumda. Yani yurtdışı ile makas kapandı” dedi. Altın üretimine daha fazla yatırım yapılması gerektiğinin altını çizen Yücel, Tümad olarak 2016’dan 2019’a kadar yıllık 8 ton üretim için 455 milyon dolarlık yatırım yaptıklarının altını çizdi.