Düğünlerde çeyrek takmak lüks oldu

Kuyumculuk dünyanın en eski mesleklerinden biri. Anadolu topraklarındaki tarihi 6 bin yıl öncesine kadar dayanıyor. Atölyecisinden toptancısına, mıhlayıcısından sadekarına, perakendecisinden ihracatçısına, tek göz küçük atölyecisinden büyük kuyumcu fabrikalarına kadar Türkiye’de 40 bine yakın kuyumcu esnafı bulunuyor. Ancak genelde erkekler tercih ediyor. Bu tercih rakamlarda da kendini gösteriyor. Ticaret Bakanlığı verilerine göre bu kuyumcu esnafı ve sanatkarının yüzde 90’ı erkek, yüzde 10’u kadın.

Sizlere bu ay tanıtacağımız Anadolu kuyumcu esnafının ilki Kalender Kardeşler Kuyumculuk. Ankara’nın mütevazı ama köklü kuyumcularından biri. 36 yıllık bir geçmişe sahip. Baba Fethi Kalender tarafından kurulan işletmenin başında şimdi iki kardeş bulunuyor. Aydın ve Hamdi Kalender kardeşler. Kuyumculuk, Anadolu’da genelde ailece yapılan ve babadan oğula geçen bir meslek. İstanbul Kuyumcular Odası’nın (İKO) verileri de bunu doğruluyor.

İKO’nun 2020 yılında yaptığı bir ankete göre kuyumculuk sektörü çalışanlarının yüzde 56,2’si işlerini tanıdıklar, yüzde 34,7’si de aile aracılığıyla buluyor. Kuyumculuk aynı zamanda usta-çırak ilişkisinin hala canlılığını koruduğu bir meslek dalı. Sohbetimizde bize küçük kardeş Aydın Kalender (44) eşlik ediyor. Aydın Kalender, oldukça zor olan bu mesleğe çocuk yaşlarında çıraklıkla başladığını belirtiyor. Hem imalatta, işin mutfağında bulunduğunu hem de satışta yer aldığını kaydediyor. “Ağabeyim 32 yıldır; çıraklıktanitibaren bu meslekle uğraşıyor. Ben de otuz yıldır bu sektörün içindeyim” diyen Aydın Kalender, “Kuyumculuk mesleği büyük bir sabır, aşk ve özveri istiyor” diyerek mesleğin aslında ne kadar meşakkatli olduğuna vurgu yapıyor.

Hem sanatçı hem psikolog

“Kuyumculuk düşünüldüğü gibi basit bir meslek değil. Çünkü altın bir sanattır ve sanattan anlamayan bu mesleği yapamaz” diyen Aydın Kalender, kuyumculuk yapacak kişinin aynı zamanda insan psikolojisinden de anlaması gerektiğini söylüyor. Kalender, “Yani kuyumculuğu yapacak kişi hem sanattan hem de insan psikolojinden anlayacak. İmalatta ve satışta tecrübe kazandıkça işinizde başarılı oluyorsunuz belki ve maddi getirisi de iyi olmaya başlıyor ama asıl hazzı insanların gözlerinde mutluluğu gördüğünüz zaman alıyorsunuz. İşte o zaman bu işten de keyif almaya başlıyorsunuz. Sadece altını sat, parayı al ya da altını al, parayı ver diye bu mesleğe bakarsanız, sadece bakakalırsınız.Çünkü kuyumcu esnafı insanların tatlı telaşlarının, mutlu anlarının en yakın tanıkları. Düğünde, doğumda, kutlamalarda, özel günlerde altın takma geleneği insanların yolunu mutlaka kuyumculara düşürüyor. Siz insanların bu anlarına şahit olarak artık onlar için aileden biri haline geliyorsunuz. Hal böyle olunca kurduğunuz ilişki bir alım satım ilişkisinin önüne geçiyor. Çünkü o insanlar nişanları düğünleri bittikten sonra da size geliyorlar. Bir kuyumcudan bir kere alışveriş yapan kişi artık hep o kuyumcudan alışveriş yapıyor. Çünkü yaptığımız iş güven işi. Bu nedenle hem sanatçı hem psikolog olmanız gerekiyor” diyor.

Sahte altın uyarısı

Düğün mevsimi ve Alamancıların tatil için geldikleri dönem olması nedeniyle yaz aylarında satışların daha hareketli olduğuna dikkat çekiyor Aydın Kalender. Ancak bu hareketliliğin son yıllarda biraz azalmaya başladığına vurgu yapan Kalender “Yüksek enflasyon ve alım gücünün azalması altının küçülmesine yol açtı. Çeyrek altın gram altın oldu. Fiyatlar yükselince o da fazla geldi, yarım gram çıktı. Yetmedi şimdi de 0,25 gram altın var. Geçmiş yıllarda düğün, sünnet gibi törenlerde uzak akrabalar bile çeyrek altın takarken bugün gram altına yöneldiler. Artık düğünlerde çeyrek takmak lüks oldu” diyor. Eskiden düğünlerde ödünç altın takıldığına vurgu yapan Kalender, “Ödünç altın geleneği anne babalarımızla bitti. Yeni jenerasyonda bu değişti. Daha ekonomik altınlar tercih edilebiliyor” diyor. Vatandaşları ‘sahte altın’ konusunda da uyaran Kalender, “Sahte altını ayırt edebilmek gittikçe zorlaşıyor. Kuyumcular bile bazen tongaya düşüyor. Sahte altını bilmeden alan meslektaşlarımız var. Vatandaşlarımıza tavsiyemiz, tanıdık veya kendi bölgelerinde yıllardır bu mesleği yapan kuyumculardan alışveriş yapmaları. İşini tecrübesiyle birleştiren esnaf arkadaşlarımızda risk daha azdır” diyor.

Kalender Kardeşler Kuyumculuk’un Ankara Keçiören’de bir şubesi var. Son yıllarda tamamen perakende satışa odaklandıklarını belirten Aydın Kalender markalaşıp yeni şubeler açmak istediklerini sözlerine ekliyor.